R360 Coupé: Mazda’s eerste auto verovert harten Japanse publiek

De autobouwer oogstte in 1960 onmiddellijk succes met zijn toonaangevende microauto.
Dat legde de basis voor een traditie van stijlvolle, leuk rijdende en tegelijk betaalbare auto’s.
Lichte toptechnologie blijf ook vandaag nog het handelsmerk van Mazda.

Willebroek, 4 maart 2020. Mazda heeft een lange traditie op het gebied van lichte technologie, die teruggaat tot zijn allereerste personenwagen: de Mazda R360. Deze sympathieke kleine coupé vestigde van bij zijn lancering zestig jaar geleden nieuwe normen in het Japanse segment van de microauto’s en liet zijn concurrenten op slag ver achter zich. Ook lag hij aan de basis van Mazda’s DNA als een constructeur van stijlvolle, efficiënte en bovenal leuk rijdende auto’s. Tussen de R360 en de huidige modellen zijn er heel wat gelijkenissen.

Hoewel hij buiten Japan weinig bekendheid genoot, was hij in zijn thuisland een regelrechte hit. Op de dag van zijn lancering in mei 1960 verkocht Mazda maar liefst 4.500 stuks van de auto en tegen het einde van datzelfde jaar had de R360 bijna twee derden van het bloeiende ‘kei car’-segment in handen, alsook meer dan 15 procent van de hele Japanse automarkt.

Hij vormde dan ook een waar keerpunt voor Toyo Kogyo, zoals Mazda Motor Corporation in die tijd heette. Voor de vrachtwagenconstructeur begon een nieuw tijdperk als constructeur van onconventionele auto’s.

Instant bestseller

De R360 was niet de eerste ‘kei car’ (micropersonenwagen) op de markt, maar werd op slag de meest populaire dankzij zijn stijlvolle look, zijn lichte ontwerp, zijn rijplezier en zijn betaalbare prijs, kenmerken die Mazda ook vandaag nog onderscheiden.

Hij toonde zich bovendien efficiënter dankzij zijn viertaktmotor, die stiller, schoner, zuiniger, duurzamer en gebruiksvriendelijker was dan de tweetaktmotoren van zijn concurrenten. De V-twin van 360 cm³ leverde 12 kW/16 pk. Dat klinkt misschien niet indrukwekkend, maar hij moest in de R360 ook maar 380 kilogram in beweging zetten. Zijn topsnelheid bedroeg 90 km/u, een respectabele waarde voor deze klasse en ruimschoots voldoende gezien de wegomstandigheden in het begin van de jaren zestig.

Door de afmetingen (3 x 1,3 meter) en de cilinderinhoud (360 m³) te beperken, hoopte de Japanse regering de binnenlandse personenwagensector te ondersteunen, betaalbare modellen aan te moedigen en de droom van een eigen auto binnen het bereik van het grote publiek te beperken.

Mazda’s gramstrategie: de wortels

Om binnen dergelijke beperkingen een aantrekkelijke auto te bouwen, was heel wat vernuft nodig. Aangezien de cilinderinhoud beperkt was, richtte Mazda zijn aandacht op de aspecten die het zelf in de hand had, zoals een innovatief design en laag gewicht. Dat leidde tot de befaamde gramstrategie, de jacht op overtollig gewicht. Deze benadering, die het sterkst wordt geassocieerd met de legendarische MX-5 roadster, staat ook vandaag nog centraal in elk Mazda-model.

Bovendien maakte hij de R360 tot de lichtste auto in zijn klasse en zelfs tot lichtste vierzitter ter wereld. Mazda onderzocht elke mogelijkheid om het gewicht te beperken. Zo gaven de ingenieurs de motor achterin aluminium cilinderkoppen en waren de transmissiebehuizing en het oliecarter uit een magnesiumlegering gemaakt. De motorkap was eveneens van aluminium, terwijl voor de achterruit speciaal ontwikkeld plexiglas gebruikt werd. De frameloze, zelfdragende chassisstructuur drong het gewicht nog verder terug en bood bovendien een bovengemiddelde bescherming bij ongevallen. Zo vormde de R360 een vroege les in lichte technologie, een aspect dat vandaag nog steeds centraal staat in de Skyactiv-technologie.

Onconventioneel vanaf de eerste dag

Het lage gewicht optimaliseerde het rijgedrag van de R360 en dat gold ook voor zijn unieke onafhankelijke ophanging rondom, die met haar lage gewicht ook de trillingen beperkte en het rijcomfort verbeterde, met name op slechte wegdekken. Op mechanisch vlak onderscheidde de R360 zich niet alleen door zijn viertaktmotor, maar ook door zijn transmissie: terwijl zijn concurrenten het met een handgeschakelde drieversnellingsbak moesten stellen, bood hij de keuze tussen een handgeschakelde vierbak en een optionele semiautomatische viertrapstransmissie – de eerste Japanse automaat met koppelomvormer.

Dankzij die transmissies toonde de R360 zich meeslepender en leuker om mee te rijden. Conform het Jinbai Ittai-principe, dat auto en bestuurder één maakt, bood hij een superieure rijervaring voor een microauto uit die tijd. Rijplezier is doorheen de geschiedenis van Mazda altijd centraal blijven staan, net als de focus op het design: terwijl de meeste ‘kei cars’ uit die tijd berlines of breaks waren, ontwierp Mazda een stijlvolle coupé. Naarmate Mazda’s design-DNA evolueerde tot het huidige gamma van bekroonde Kodo-modellen, volgden er nog meer schitterende wagens, van de Cosmo 110S en Luce R130 tot de Mazda RX-7 en RX-8.

Ondanks de innovatieve technologie en relatief dure materialen zorgde de efficiënte productie ervoor dat Mazda de prijs voor een handgeschakelde R360 kon beperken tot 300.000 yen (toen ongeveer 830 Amerikaanse dollar). Met zijn aantrekkelijke look en betaalbare prijs domineerde hij de ‘kei car’-markt vanaf de dag van zijn lancering.

De R360 heeft Mazda geholpen om een unieke autofilosofie uit te werken. De klemtoon op innovatie, evenwicht, lichte technologie en rijplezier is zestig jaar later nog helemaal intact, net als de vastberadenheid om elk product een ziel te geven, zelfs als het in de eerste plaats louter bedoeld is om betaalbaar vervoer aan te bieden.