• Zo werkt Car-a-Van: Olympia Rekord van Opel is fundament breaksegment in Europa
• Zo werkt ontwikkeling: van eenvoudige bestelwagen tot sportieve gezinswagen
• Zo werkt elegantie: naar nieuw designtijdperk bij Opel met eerste Insignia-generatie

De huidige Opel Astra Sports Tourer en Insignia Sports Tourer hebben alles wat men van een moderne break kan verwachten. Het zijn ideale auto’s om met het hele gezin op reis te trekken, maar ook perfecte werkpaarden en bedrijfswagens. Ze zijn flexibel, hebben veel laadruimte en een grote passagiersruimte, maar bieden ook topcomfort, spitstechnologie en uiteraard een sportief, elegant design. De huidige generatie Opel breaks voldoet aan al deze criteria en zet daarmee een lange merktraditie verder. De autofabrikant staat immers voor krachtige en betrouwbare breaks die al decennia lang miljoenen bestuurders vervoeren. Sinds de jaren 1950 levert Opel een belangrijke bijdrage aan het succes van de break op de Europese markt. Toegegeven, het briljante idee van een flexibele auto die dienst kan doen als bedrijfswagen én als gezinswagen komt van over de Atlantische Oceaan. Toch was het de autoproducent uit Rüsselsheim die erin slaagde hem populair te maken in Europa, dankzij de Olympia Rekord Caravan.

Maakt breaks populair in Europa: de Opel Olympia Rekord Caravan uit 1953

In 1953 stelde Opel zijn eerste echte break voor op het Internationale Autosalon van Frankfurt: de Olympia Rekord met zijruiten in de bakvormige achterkant werd samen met de berline-uitvoering gelanceerd als een veelzijdige personenwagen. Beide modellen hadden een koetswerk in pontonstijl en een kenmerkende haaienbek. De naam van het aantrekkelijke breakmodel zou de geschiedenis in gaan als synoniem voor een apart genre in de autosector: de ‘CarAVan’. De legende wil dat deze woordcombinatie afkomstig is van de vraag die verbaasde toeschouwers zich stelden in het Engels: “Is this car a van?” In Duitsland werd het nieuwe koetswerk ook wel ‘Kombi’ genoemd, wat kort is voor ‘Kombinationskraftwagen’, d.w.z. een auto die de kenmerken van twee voertuiggenres combineert.

In tegenstelling tot de vorige bakvormige bestelwagens was de Olympia Rekord Caravan ronduit extravagant voor zijn tijd. Zo luidde de reclame van Opel voor zijn nieuwe Caravan: “In een handomdraai kan de achterbank moeiteloos worden neergeklapt – de elegante, respectabele Opel Caravan is een uiterst praktische en economische bestelwagen geworden”. Omdat hij de voordelen bood van zowel een comfortabele berline als van een ruime bedrijfswagen, boekte de Opel Olympia Rekord Caravan van meet af aan succes in Europa en veroorzaakte hij een ware boom van breaks.

Slechts vier jaar later ging Opel nog een versnelling hoger met de Olympia Rekord P1. Dat model kreeg een nieuw ontworpen vooras met dubbele draagarmen en een volledig gesynchroniseerde drieversnellingsbak met pook op de stuurkolom. Ook deze keer bood Opel een breakuitvoering aan, die in tegenstelling tot de berline eenvoudigweg Olympia P1 genoemd werd. De naam trok klanten aan, want alleen al in de eerste twee productiejaren verkocht Opel meer dan 100.000 exemplaren van deze break.

Zo ruim als een bus: de Opel Kadett A Caravan uit 1963

Omdat de verkoopaandeel van ‘caravans’ bleef toenemen in het middelgrote voertuig­segment, introduceerde Opel het concept van de break ook in het compacte segment, en wel met de Kadett A. De Opel Kadett Caravan bracht in 1963 een revolutie teweeg in de compacte klasse. Een grote koffer en ruimte voor tot zes personen dankzij een derde rij zetels, een nieuwe, pittige motor en lage onderhoudskosten: zo luidde het succesrecept van de Kadett A. Het silhouet was zakelijk en modern. De taillelijn zat laag, de panoramische ramen zorgden voor een goede zichtbaarheid en een sierstrip langs de zijkant benadrukte de langwerpige vorm. Vooraan liepen de spatborden spits over in de koplampen.

De passagiersruimte maakte een diepe indruk op gebruikers van gewone kleine auto’s. De koffer was een echte laadruimte en de dop van de brandstoftank zat aan de buitenkant! “Opel Kadett, afgekort als O.K.,” schreef het reclameteam van Opel, dat het niet kon laten om de concurrenten in Wolfsburg te plagen. “De koffer ruikt nooit naar benzine”, voegde het er met een knipoog aan toe. Ook met zijn moderne, watergekoelde motor vooraan had de Kadett een voordeel tegenover de Kever wat design betreft. De viercilinder van 993 cc leverde een stevig vermogen van 40 pk.

De verkoop van ‘caravans’ schoot de hoogte in: aan het einde van de productie in 1965 had Opel zowat 650.000 exemplaren van de Kadett A verkocht in alle koetswerkvarianten. Daarvan was bijna een op de vier een break. In die periode kwam ongeveer een op de twee Duitse breaks uit Rüsselsheim.

De Opel Rekord C werd gelanceerd in 1966 en was verkrijgbaar in heel wat varianten. Klanten konden kiezen tussen de twee- of vierdeurs berline en de drie- of vijfdeursbreak. Daarmee was de eerste vijfdeursbreak een feit. De Rekord C was ook leverbaar als bestelwagen zonder zijruiten achteraan. Vijf motoren van 43 kW/58 pk tot 70 kW/95 pk leverden het juiste vermogen voor elke behoefte. Bestuurders konden al die keuze­mogelijkheden duidelijk smaken. De Rekord C werd het succesvolste Rekord-model, want voor het eerst overschreed Opel de kaap van een miljoen verkochte eenheden. Er rolden in totaal 1.253.161 exemplaren van de band. Een witte Rekord C Caravan viel een bijzondere eer te beurt: in 1971 was hij officieel de tien miljoenste Opel ooit.

De elegante Voyage Caravan: in 1970 werd Opel trendsetter voor lifestyle breaks

In 1970 introduceerde Opel een nieuwe generatie breaks, die niet alleen veel laadruimte hadden, maar vooral gericht waren op gezinsactiviteiten en ontspanning. Hij had sportieve en meer lifestylegerichte kenmerken.

Tijdens het Autosalon van Genève in 1968 had Opel al een tipje van de sluier opgelicht met het studiemodel Commodore Voyage. Die grote break had speciale, houtachtige zijpanelen die aan de American Woodies deden denken. Hoewel het studiemodel nooit in serieproductie ging, zette het wel de deur open voor nieuwe experimenten bij Opel Styling, zoals het designcentrum toen heette. In de late jaren 1960 en de vroege jaren 1970 werkten de designers aan verschillende strakke, elegante breaks met grote ramen. Ze kregen allemaal de naam Voyage mee om het vrijetijdsaspect en de aanzienlijk luxueuzere vormgeving te benadrukken. De tijd was rijp voor een nieuwe generatie breaks, die als vanzelfsprekend ruimte en luxe combineerden met grote ramen voor een goed ruimtegevoel.

In 1970 kwam het concept op de markt als de Ascona Voyage, naast de traditionele caravanuitvoering. Dit model had kenmerkende zijpanelen van kunsthout en een vinylen dak. Met zijn naam gaf de Voyage al aan welke kant de geschiedenis van de break zou uitgaan. De voorloper van de ‘Shooting Brake’ was geboren. Alweer vervulde Opel de rol van trendsetter.

Tegelijkertijd bleef de autoproducent uit Rüsselsheim trouw aan zijn belofte om vooral praktische auto’s met een mooie vormgeving te bouwen. Vanaf 1972 kwam de Rekord D het aanbod in de hogere middenklasse aanvullen. Hij was verkrijgbaar als berline, coupé en uiteraard als drie- of vijfdeurs break. Hij had heldere, strakke vormen en kaarsrechte lijnen. De break was voor het eerst ook leverbaar met een dieselmotor. Om misverstanden bij de klanten te vermijden, kreeg de nieuwe Rekord-generatie daarom aanvankelijk de naam ‘Rekord II’. De ‘D’ in ‘Rekord D’ kon immers aan diesel doen denken.

Ruimtewonder: in 1986 wordt de Opel Omega Caravan gelanceerd

In de eerste helft van de jaren 1980 investeerde Opel meer dan twee miljard Deutschmark in de Omega, een volledig nieuw, technisch geavanceerd voertuigconcept. Het nieuwe middelgrote model kwam op de markt in 1986 met een baanbrekende aerodynamica. De berline imponeerde met een luchtweerstandscoëfficiënt (Cx) van 0,28 terwijl de break een Cx waarde van 0,32 had, wat lang niet slecht was voor zijn afmetingen van 4,73 x 1,77 x 1,48 meter (lengte/breedte/hoogte). Het was het resultaat van verbeteringen in de vorm­geving, zoals een glad oppervlak rondom, verzonken ramen, verborgen ruitenwissers en een steile achterkant. Dat alles zorgde ook voor een zuinig brandstof­verbruik.

De grootste verrassing zat echter onder de achterklep van de Omega Caravan. De term ‘koffer’ was een understatement voor deze XXL-bagageruimte. Op een vlak oppervlak van maximaal 1,98 meter lang kon de break tot 1.850 liter bagage en andere voorwerpen vervoeren. Er kon tot 630 kilogram geladen worden, wat bovendien moeiteloos ging dankzij de lage laaddrempel. De ingenieurs ontwierpen het unieke DSA-veiligheidschassis (Dynamic Safety Action) om ervoor te zorgen dat de Omega Caravan altijd veilig en comfortabel was, zelfs wanneer hij volgeladen was. Samen met het standaard antiblokkeerremsysteem garandeerde dat ook in kritieke situaties een maximale stuurstabiliteit.

Bestseller met nieuwe naam: de Opel Astra startte zijn loopbaan in 1991

Tussen 1991 en 1997 werden er zo’n 4,1 miljoen stuks van de Astra F geassembleerd. Het is daarmee het best verkochte Opel-model ooit. De ontwikkelaars focusten op een modern design met meer ruimte binnenin, meer comfort en meer aandacht voor milieu­bescherming. De opvolger van de Kadett nam de naam van het Britse zustermodel over (de vierde generatie van de Kadett werd sinds 1980 verkocht als de Vauxhall Astra in het VK).

De ruime Astra Caravan was al meteen een populaire variant. Particulieren verkozen de zeer goed uitgeruste Caravan Club met een vermogen tot 115 pk. Opel lanceerde ook een veiligheidsoffensief met zijn nieuwe ster. Alle Astra’s boden een actief gordelsysteem met spanners aan de voorzetels, in de hoogte verstelbare gordels en zetelhellingen, evenals zijdelingse bescherming met dubbele stalen buisverstevigingen in alle deuren. Alle motoren waren voorzien van katalysators.

Van Caravan naar Sports Tourer: de Insignia luidde een nieuw designtijdperk in bij Opel

In 2009 begon Opel alweer aan een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de break. De naam Opel Insignia Sports Tourer drukte al uit dat de designers de dynamische look van de nieuwe middenklasse van Opel hadden weten te vertalen naar het breaksegment. De lifestyle break kreeg baanbrekende technologie mee in een sportief, hoogwaardig koetswerk en straalde dezelfde atletische, krachtige elegantie uit als de berline-uitvoeringen. Met zijn vleugelvormig ontwerp voor de lichten en kenmerkende Opel-sikkel op de flanken luidde de Insignia een nieuw designtijdperk in bij Opel: een combinatie van sculpturale voorgeving en Duitse precisie, die als basis dient voor alle toekomstige personenwagens uit Rüsselsheim.

Onder de aantrekkelijke buitenkant zat heel wat spitstechnologie: klanten konden kiezen uit vijf benzine- en vier turbodieselmotoren met vermogens van 81 kW/110 pk tot 191 kW/260 pk en een koppel tot 400 Nm. Dankzij het nieuw ontwikkelde adaptieve 4×4‑systeem met FlexRide-chassis maakte de Sports Tourer indruk met eersterangs stabiliteit, optimale tractie en hoogstaand rijgedrag in alle omstandigheden. De Opel Eye-camera vooraan in combinatie met verkeersbordherkenning (Traffic Sign Assist) en waarschuwingsfunctie bij het ongewild verlaten van de rijstrook (Lane Departure Warning), ging in dit model in première. Ergonomische, in meerdere richtingen verstelbare zetels met het label van de experten van ‘Aktion Gesunder Rücken e.V’ (campagne voor een gezonde rug) verhoogden het comfort. De praktische break had zich ontpopt tot een flexibele, lifestyle reisgezel met comfort- en wellnessgarantie.